14.10.2021 Źródło: China Daily Global

Jedno z pomieszczeń w domu Karmy Chodrak z wystawionymi tam dziełami sztuki w drewnie i płótnami z mistrzowską kaligrafią przypomina prywatne muzeum. Przestrzeń zdobią także różnokolorowe naczynia z atramentem, zużyte narzędzia rzeźbiarskie i misterne drewniane klocki o tematyce buddyjskiej -spadek po jego przodkach.

Karma Chodrak jest rolnikiem w Phusum w Tybecie, a także znanym rzemieślnikiem i kaligrafem.

„Wiele czasu spędzam w warsztacie w mojej pracowni rzeźbiarskiej; rzeźbienie stało się częścią mojego życia” – powiedział 37-latek, który urodził się w Phusum, mieście liczącym 2400 mieszkańców leżącym w powiecie Nyemo.

Phusum, ze swoją bogatą historią tybetańskiego grawerunku, rzemiosła, rzemieślników i kultury, jest znane jako „miasteczko Drewnianych Klocków”. W mieście, 150 km od stolicy regionu Lhasy, mieszka ponad 90 mężczyzn i pięć kobiet wykwalifikowanych snycerzy.

Nyemo 1400 lat temu było także domem Thonmi Sambhoty, jednego z ministrów tybetańskiego króla Sontsana Gampo, który przez wielu uważany jest za wynalazcę pisma tybetańskiego.

Mówi się, że historia snycerstwa w Phusum sięga VII wieku. Jest ono znane jako jedna z „trzech najlepszych cech” Nyemo, dwie pozostałe to tybetański papier i kadzidło.

Tradycyjnie treść tybetańskich rzeźb w drewnie można podzielić na buddyjskie pisma święte, buddyjskie posągi i folklor. Klocki mają wiele zastosowań i są używane do dekoracji architektonicznych, drukowania i do pieczętowania pism buddyjskich.

Przewaga dzięki nauce

W rodzinie Karma Chodrak starożytna umiejętność była przekazywana od ponad czterech stuleci i jest on spadkobiercą tej sztuki w szóstym pokoleniu.

Zaczął uczyć się technik klockowych w wieku 13 lat od swojego ojca Dorjee Chochel i starszego brata Penpa Rabtena. Proces uczenia się był tak żmudny, że na dłoniach pojawiły się grube odciski i rozważał wówczas rezygnację z nauki.

„Mój ojciec i brat byli bardzo surowi. Zostałbym ukarany, gdybym pokazał jakiekolwiek oznaki spowolnienia, ponieważ wiedzieli, jak bardzo ważne jest wyszkolenie mnie, bym mógł stać się wykwalifikowanym następcą wielowiekowej tradycji rodzinnej” – powiedział.

Zajęło mu sześć lat, aby nauczyć się umiejętności i technik związanych z rzeźbieniem w drewnie.

Obecnie on i jego brat kontynuują rodzinną tradycję. Karma ma trzy córki, w wieku 13, 11 i 10 lat, planuje uczyć je snycerstwa kiedy ukończą szkolną edukacje.

„Czasami, gdy napotykam trudności podczas rzeźbienia, czuję się sfrustrowany. Jednak kiedy myślę o mojej odpowiedzialności za przekazanie tego dziedzictwa przyszłym pokoleniom, pocieszam się” – powiedział Karma Chodrak.

Tradycyjnie rzemieślnicy drzeworytów otrzymują z klasztorów zamówienia na wykonanie klocków do świętych pism. Zlecenia czasami sprawiają, że są zajęci od kilku miesięcy do kilku lat i zapewniają dobry dochód.

W ostatnich latach, wraz z rozwojem sektora turystycznego , aby zarobić na życie rzemieślnicy rzeźbiący w drewnie rozpoczęli produkcję produktów związanych z turystyką.

W 2009 roku snycerstwo Phusum zostało wymienione jako jedno z regionalnych niematerialnych przejawów dziedzictwa kulturowego Tybetu, a Karma Chodrak zaczął rzeźbić swoje klocki aby sprzedawać je turystom.

„Zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju, w ostatnich latach staram się bardziej zaangażować w turystykę. Stworzyłem wiele produktów dla turystów, korzystając z tradycyjnych umiejętności i materiałów rzeźbiarskich. Bardzo ważne jest, aby starożytna sztuka przetrwała we współczesnym społeczeństwie, " powiedział.
Karma Chodrak nie ma sklepu, ale jego klienci pochodzą z całych Chin. Niektórzy czekają od dwóch do trzech lat na dostawę swoich zamówień.

Trwałe dziedzictwo

Losang Tashi, profesor na Wydziale Sztuk Pięknych Uniwersytetu Tybetańskiego, zebrał niektóre prace Karmy Chodrak. Ryciny drzeworytowe są częścią stałej kolekcji uniwersytetu i  ważnym źródłem informacji dla nauczycieli i studentów, którzy chcą studiować techniki związane ze snycerstwem.
„Jego  drzeworyty różnią się od innych prac dokładnymi pomiarami modelowania, żywymi obrazami, umiejętną techniką noża, znormalizowanym wzornictwem i znakomitymi umiejętnościami rytowania” – powiedział Losang Tashi.

W 2014 roku Karma Chodrak został uznany przez rząd za "spadkobiercę kultury niematerialnej" na szczeblu miasta, co przyniosło mu roczną dotację w wysokości 2500 juanów (390 dolarów).
„Oprócz dotacji, "spadkobiercy kultury" mają możliwość wystawiania swoich dzieł  w różnych miejscach w Chinach, a wszystkie koszty podróży pokrywają władze” – powiedział.

W 2018 roku Karma Chodrak  za wkład w pomoc biednym rolnikom w jego wiosce w wychodzeniu z ubóstwa został uznany za wybitnego członka Komunistycznej Partii Chin.

W 2016 roku aby zachęcić innych rolników do generowania większych dochodów poprzez angażowanie się w rzeźbienie w drewnie, założył w swojej wiosce spółdzielnię, . Spółdzielnia zatrudnia 12 stałych pracowników, którzy zarabiają miesięczną pensję od 3000 do 6000 juanów.
Dwóch rolników, członków spółdzielni zostało snycerzami.
„Przez cały czas otrzymuję wsparcie od władz lokalnych i moich kolegów z wioski, a wielu naszych mieszkańców wzbogaciło się, angażując się w tę pracę” – powiedział.

Karma Chodrak, tybetański snycerz, twórca drzeworytów, pochodzący z powiatu Nyemo w Tybecie z jedną ze swoich prac.