2022-01-20 Autor: ZHANG ZHIHAO Źródło: CHINY DAILY

Chińscy naukowcy odkryli cztery gatunki goryczki na płaskowyżu Qinghai-Tybet, których kwiaty mogą zamknąć się w ciągu kilku sekund po dotknięciu, co według niedawno opublikowanych badań czyni je najbardziej wrażliwymi kwiatami na świecie.

Internauci w chińskich mediach społecznościowych czule nazwali kwiaty „najskromniejszymi” przedstawicielami  flory na świecie. Szybki ruch płatków zawsze fascynował naukowców i miłośników przyrody, ponieważ w przeciwieństwie do zwierząt rośliny są ogólnie postrzegane jako organizmy statyczne.

Niektóre wyspecjalizowane liście roślin mięsożernych mogą reagować na dotyk w ciągu kilku sekund, tak jak np muchołówka. Przed odkryciami Gentiany jedynym znanym kwiatem wykazującym takie zachowanie była rosiczka. Według wyników badań opublikowanych w anglojęzycznym chińskim czasopiśmie naukowym Science Bulletin, rosiczka może kurczyć koronę w ciągu 2–10 minut po stymulacji.

Jednak cztery gatunki Gentiany potrzebują od siedmiu do 210 sekund, aby zamknąć płatki, co czyni je najbardziej wrażliwymi i najszybciej reagującymi kwiatami na świecie.

Kwiaty odkryto w 2020 roku w pobliżu jeziora w Nagchu w  Tybetańskim Regionie Autonomicznym. Odkrycia dokonano podczas trwającej wówczas, drugiej wyprawy naukowej i badawczej na Wyżynę Tybetańską, która rozpoczęła się w sierpniu 2017 roku.

„To było wstrząsające obserwować gołym okiem. Kwiaty w jednej chwili znikały przed tobą” – powiedział Dai Can, profesor w Szkole Zasobów i Nauk o Środowisku na Uniwersytecie Hubei, jeden z naukowców, którzy kierowali badaniami.

Po odwiedzeniu ponad 20 stanowisk znaleźli cztery gatunki goryczki, które wykazują takie ruchy: G. pseudoaquatica; G. prostrata var. karelinie; G. clarkei i niezidentyfikowany gatunek goryczki.

Jednym z wyjaśnień odruchu szybkiego zamykania jest to, że może to być mechanizm obronny kwiatu, by chronić się przed powtarzającymi się wtargnięciami trzmieli.

Badanie wykazało, że ze względu na duży rozmiar ciała owada i tendencję do rozcinania otwartych rurek kwiatowych w celu uzyskania nektaru, 98,8 procent kwiatów odwiedzanych przez trzmiele wykazywało indukowane zamykanie kwiatów.

Szkody wyrządzone kwiatom przez trzmiele zbierające nektar były znaczne. Prawie 80 procent kwiatów doznało uszkodzeń zewnętrznych, a 6 procent wykazało uszkodzenia jajnika. Dlatego też reakcja szybkiego zamykania może być przydatna w zniechęcaniu trzmieli i ochronie jajnika kwiatu przed śmiertelnym uszkodzeniem.

Innym wyjaśnieniem może być to, że roślina ewoluowała, aby zachęcić trzmiele do wydajniejszego przenoszenia pyłku wśród szerszej gamy kwiatów, ponieważ zamknięta korona sygnalizowałaby owadowi, że została już odwiedzona, a odwiedzający powinien poszukać innego kandydata.

Wang Qingfeng, naukowiec z Ogrodu Botanicznego Chińskiej Akademii Nauk w Wuhan, powiedział, że obie teorie indukowanej obrony i stymulatora zapylania są ekscytujące i powinny być dalej badane w przyszłych badaniach